Luật sư tư vấn pháp luật-Hoạt động cầm cố (cầm cố tài sản) là một giao dịch dân sự được thực hiện nhằm bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự được quy định tại Bộ luật Dân sự 2015. Do đó, cầm cố tài sản là việc một bên (sau đây gọi là “cầm cố tài sản”) thế chấp tài sản mà mình đang sở hữu (sau đây gọi là thế chấp) cho bên kia để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ (thường là thế chấp). Tại Điều 315 Bộ luật Dân sự, việc cầm cố bị chấm dứt trong các trường hợp sau đây: nghĩa vụ của bên nhận cầm cố chấm dứt; bảo đảm về quyền sở hữu đã bị hủy bỏ hoặc thay thế bằng bảo đảm khác; tài sản thế chấp đã được chuyển giao hoặc hai bên có thỏa thuận.
Nhưng trên thực tế, giao dịch cầm cố không hề đơn giản, tuy có nhiều biến tướng nhưng rủi ro tiềm ẩn của việc cầm cố là rất lớn.
– Lãi suất: Lãi suất vay thế chấp thường rất cao, gấp vài lần mức quy định của pháp luật. Hai bên thỏa thuận lãi suất cho vay căn cứ vào tính chất của tài sản thế chấp, nhưng cho rằng tài sản rủi ro cao thì lãi suất vay cao, và ngược lại. Khi vay với lãi suất cao mà người cầm cố không trả nợ gốc và lãi đúng hạn thì người thế chấp có thể thao túng tài sản.
Thực tế do cần quá nhiều tiền không vay được hoặc không muốn vay vốn ngân hàng do thủ tục phức tạp, trả chậm nên nhiều người vẫn chấp nhận vay nặng lãi, đáp ứng yêu cầu công việc cấp bách.
Ngoài ra, các tiệm cầm đồ còn lách luật thu phí khách hàng bằng cách tính lãi suất, nhưng vẫn yêu cầu khách hàng ký tên và thu toàn bộ tiền gốc khoản vay, ghi lãi theo lãi suất là không vi phạm pháp luật. Khi xảy ra tranh chấp, người cầm cố khó chứng minh được lợi ích thực sự của các bên.
– Về giải quyết tranh chấp: Bên cầm cố trả nhầm có thể bị áp lực từ một bên. Những kẻ cầm cố ép buộc hoặc đe dọa sức khỏe, tính mạng hoặc danh dự của người quản lý hoặc người thân của họ. Trong trường hợp này, tài sản cầm cố thường không bán được để đòi nợ như sổ đỏ, sổ hộ khẩu, chứng minh nhân dân … Trước sức ép, người cầm cố cũng lo trình báo công an, lo lắng cho họ hoặc người thân. Sẽ bị trả thù.
– Về quản lý tài sản thế chấp: Thông thường, người được thế chấp không được sử dụng tài sản đã hứa. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đối tượng cầm cố tự ý sử dụng tài sản (mô tô, xe máy,…) và gây thiệt hại nghiêm trọng. Lúc này, các tranh chấp dân sự sẽ rất phức tạp, bên thiệt thòi thường là bên oan.
Các trường hợp khác không ghi chép chi tiết tình trạng tài sản khi giao hàng thì rõ ràng không có căn cứ để giải quyết khi tài sản bị hư hỏng, hư hỏng, mất mát.
Luật sư Vũ Tiến Vinh Công ty Luật Bảo An tại Hà Nội